Batman Hasankeyf Müzesi

HASANKEYF MÜZESİ:

            Hasankeyf’in tarihi yapısı ve dokusuna uygun olarak inşa edilen Hasankeyf Müzesi, özellikle Ilısu Barajı etkisinde kalan önemli tarihi alanlarda (Höyük) yapılan kurtarma kazılarından çıkartılan kültür varlıklarına ev sahipliği yapmaktadır.

Tarihçesi: Hasankeyf İlçesi, yeni yerleşim alanında Hasankeyf Müze Binası’nın ilk olarak inşasına 2012 yılında başlanılmış, müze binası, giriş yapısı 1-2, sahne-açık hava tiyatrosu, sahne arkası yapısı, sera, park ve sera onarım binası, kültür park alanı ile ada içi, altyapı ve çevre düzenlemesi inşaatı yapım işi kapsamında 12.06.2015 tarihinde geçici kabulü yapılmış, kesin kabulü ise 04-08 Mart 2019 tarihinde TOKİ Başkanlığınca yapılmıştır. İlk başlarda Batman Müze Müdürlüğüne bağlı bir birim olarak faaliyet göstermiştir. Ancak, 2017 yılında düzenlenen ‘‘III. Milli Kültür Şurası Eylem Planı’’nda, müzesi olmayan illerimizde, kültür varlıkları potansiyeli ölçü alınarak yeni müzeler kurulması hedefi doğrultusunda Batman İli Hasankeyf İlçesinde, I numaralı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 281 inci maddesinin (b) fıkrası ile 296 ncı maddesi uyarınca 10/05/2019 tarihinde Bakan Oluru ile ‘‘Hasankeyf Müzesi Müdürlüğü’’ ismi altında kurulmuştur. I. Etab kapsamında alt kat teşhir salonu ziyarete açılmış, 10/05/2019 tarihinde Bakan Oluru ile ‘‘Hasankeyf Müzesi Müdürlüğü’’ ismi altında kurulmuştur. Bakanlık Makamınca kurucu müze müdürü ataması yapılarak  25.12.2019 tarihinde idari ve müzecilik  faaliyetlerine başlayan Hasankeyf Müzesi Ilısu Barajı ve HES Projesi kapsamında bölge müzesi olma hedefiyle kurulan ülkemizin en önemli müzeleri arasında yer almaktadır.

Müze Koleksiyonu: Jeomorfolojik malzeme-bitki fosilleri, Arkeolojik, Etnografik, Sikke, Tablet, Mühür ve Mühür Baskıları, Mimari Öğeler ( Taç Kapı, Kubbe İçi), Taş Eserler müzenin eser koleksiyonunu oluşturmaktadır.

Müzenin Öne Çıkan Özellikleri: Hem Batman’ın hem de bölgenin yeni cazibe merkezi olmaya aday Hasankeyf Müzesi ve Arkeopark  alanıyla bölge müzesi olma hedefiyle 102.668.11m2ik bir büyük bir alana kurulmuştur. Çağdaş ve modern müzecilik anlayışı doğrultusunda kurulan Hasankeyf Müzesi, yalnızca ülke idarelerine ait eserlerin saklanıp, korunduğu yerler olmaktan çıkartılıp, toplumun belleğini oluşturan, bilgi ve deneyimlerinin artmasını sağlamak ve kişisel beğenilerin gelişmesine etki ederek Klasik müzecilik alanından uzaklaştırarak bilgisayar destekli sergi, dokunmatik ve interaktif sistem, simülatör gibi teknolojinin getirdiği imkanlar kullanılarak müze ve izleyici arasında iletişim kurulmuştur.

Hasankeyf Müzesinin Teşhir-Tanzim Çalışmaları kapsamında; Batman, Diyarbakır ve Mardin Müzelerinden devredilen eserler ile Hasankeyf kazıları dışında Batman, Diyarbakır, Siirt  ve Mardin’deki kurtarma kazısından çıkartılan eserler ile satın alma ve hibe yoluyla gelen eserler Müzenin eser koleksiyonunun oluşturmaktadır. Teşhir salonunda Batman İli’nde yapılan Çemi Alo, Gre Amer, Hallan Çemi, Hasankeyf, Kurikive Sumaki Höyük kazılarından çıkarılan eserler;

Diyarbakır ili’ndeyapılan KörtikTepe, Demirköy, Hakemi Use, Karavelyan, Grikihaciyan, Salat Tepe, Kenan Tepe, Müslüman Tepe, GreCano, Kavuşan, Üçtepeve ZiyarettepeHöyük kazılarından çıkarılan eserler;

Mardin ili’nde yapılan Zeviya Tivilki, Benuva Şengi, Zuraki Zeri ve Ilısu Höyük kazılarından çıkarılan eserler;

Siirt ili’nde yapılan Başur, Gusir, Çattepe Höyük ile Konakpınar-Cemil’e Çeto Kaya Mezarları kazılarından çıkarılan eserler sergilenmektedir. 

 Mevcut eserler, kronoloji dikkate alınarak teşhir edilmiş olup iki katlı teşhir salonu eserlere göre kendi içerisinde 14 salona bölünmüştür. Kronoloji ve türlerine göre yapılan sergilemede; Paleolitik Dönemden başlayıp, Neolitik, Kalkolitik, Tunç Çağları, Demir Çağ, Pers, Helenistik, Roma, Orta Çağ (Emevi, Abbasi, Hamdani, Mervani, Artuklu, Eyyubi, Akkoyunlu), Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti Dönemi eserler ile canlandırmalar sergilenmektedir. 

Hasankeyf ve çevresi Eyyubi ve Artuklu Dönemlerinin önemli merkezlerinden olmasından dolayı özellikle bu iki dönme ait korunması gerekli taşınır veya taşınmaz kültür varlıklarının çokluğu dikkat çekicidir.

Müzenin teşhir salonları dışında Bu bölgede 1136-1206 yılları arasında yaşamış, Sibernetik alanının en büyük dâhisi olarak kabul edilen, fizikçi, robot ve matris ustası El- Cezerî, dünya literatüründe de çok önemli bir yere sahip olan bu bilim insanına ait bir bilim merkezi salonu açılarak ziyaretçileri tarihi bir yolculuğu çıkartmak hedeflenmiştir. Bu salonda El Cezeri’ye ait icatlar sergilenmektedir.