Diyarbakır Müze Müdürlüğü

DİYARBAKIR MÜZE MÜDÜRLÜĞÜ

Diyarbakır İçkale’de bulunan Müze Müdürlüğü, 14 adet tescilli yapının olduğu kompleks bir alandan oluşmaktadır. Kompleks alan içerisinde;

Eser Depoları Binası (Cezaevi-Han, Kervansaray)

1203 yılında Artuklu Döneminde kervansaray olarak yapılan bina, 1890 yılında II. Abdulhamit zamanında cezaevine dönüştürülmüş, restorasyon çalışmaları neticesinde 2014 yılında Müze Eser Depolarına dönüştürülmüştür. Hali hazırda Müze eser deposu ve Restorasyon Konservasyon Bölge Müdürlüğü Labaratuvarı olarak işlev görmektedir.

Arkeolojik Sergileme Salonu (Adliye A Binası-Hükümet Binası)

Yapımına Osmanlı valisi Sırrı Paşa zamanında başlanmış, Hacı Hasan Paşa Zamanında  1888 yılında bitirilmiştir. Uzun yıllar Adliye ve hükümet binası olarak kullanılmıştır. Diyarbakır Kazılarında ortaya çıkan Arkeolojik eserler 2 salon,15 oda ve 96 adet vitrin içinde kronolojik sergileme esasına göre sergilenmektedir.

Valilik Kabul Makamı (Adliye B Binası)

II Abdulhamid Han’ın tahta çıkışının 18. Yılı dolayısıyla 1891 yılında yapılmıştır. Uzun süre adliye binası olarak kullanılan yapı, halihazırda Valilik Kabul Makamı olarak işlev görmektedir. Jandarma binası olarak da kullanılmıştır.

Müze İdari Binası (Vakıflar Müdürlüğü Binası)

Yapının üzerinde Osmanlı dönemine ait kitabesi olmasına karsın kitabedeki yazılar döküldüğünden kesin bir tarih belirtilmemektedir. Kaynaklarda yapı 1900-1907 yılları arasına tarihlendirilmektedir.

Müze İdari Binası (Defterdarlık Binası)

Vakıflar Müdürlüğü ile aynı doğrultuda düzenlenmistir. Yapının girişinin üzerinde yer alan kitabelikte herhangi bir yazı yer almamaktadır. Osmanlı döneminde kamu yapısı olarak yapılan binaların inşa tarihi hakkında detaylı bilgiler kayıtlarda yer almamaktadır. Diğer yapı ile aynı tarihte 1900-1907 arasında inşa edildiği muhtemeldir.

Kafeterya ve Restorant ( Kolordu Binası)

1902 yılında Osmanlı Valisi Mehmet Vefik Paşa zamanında, Fırka Kumandanı Ferit Mehmet Kamil Paşa’nın emirleri doğrultusunda, Diyarbakırlı Tevit Usta tarafından yapılmıştır. Uzun Zaman Kolordu binası olarak kullanılan bina, halihazırda 2015 yılından bu yana Kafeterya olarak işlev görmektedir.

Tematik Sergi Salonu (Suvari  Alay Birliği-Jandarma Kışlası)

1887-1891 yılları arasında Osmanlı Valilerinden Hacı Hasan Paşa zamanında, süvari alay birliği binası olarak yapılmıştır. Uzun yıllar Süvari Alay Birliği ve Jandarma İstikbarat Binası olarak işlev gören yapı halihazırda 3 Salondan oluşan Tematik Sergileme dikkate alınarak teşhir edilmiş Müze Teşhir Binası olarak işlev görmektedir.

Atatürk Müzesi (Umumi Müfettişlik Makamı)

Yapının kitabesi bulunmadığından inşa tarihi tam olarak bilinmese de, yapının 1900’lü yılların başında yapıldığı düşünülmektedir. 1916 da 2. Ordu Komutanlığı Karargahı olarak kullanılan bina, 1938 yılına kadar Genel Müfettişlik Binası olarak kullanılmış, 1973 yılında ise Jandarma Komutanlığınca Atatürk Müzesine dönüştürülmüştür.

İdari Ek Bina ( Ziraat Bankası-Muhakemat Müdürlüğü Binası)

Diğer binalarda ki gibi yapının kitabeleri yerinden söküldüğünden tam olarak yapının yapılış tarihi bilinmemekle beraber, yapının 1900-1907 yılları arasında Cephanelik  Binası, Ziraat Bankası Binası olarak inşa edildiği düşünülmektedir. Hali hazırda idari ek bina ve Kütüphane ve Güvenlik Sistem binası olarak işlev görmektedir.

Saint George Kilisesi-Kara Papaz Kilisesi ( Sanat Galerisi)

Yapıldığı dönem kesin olarak bilinmemekle birlikte yapının 4’üncü yüzyılın başında inşa edildiği düşünülmektedir. Roma Dönemi yapısı olan Kilise, Artuklu Döneminde eklentiler ile birlikte Hamam yapısına dönüştürülmüştür. Halihazırda Sanat Galerisi olarak işlev gören Kilise, çeşitli etkinliklere (Sergi-Konser-Tv Programı) ev sahipliği yapmaktadır.

Amida Höyük (Artuklu Sarayı)

Diyarbakır’ın ilk yerleşimi olan Amida Höyük’te ki kazılar Dicle Üniversitesi, Prof. Dr. İrfan Yıldız Başkanlığında 2018 yılından bu yana sürmektedir. Artuklu Saray yapısının ortaya çıkarıldığı kazılar sonucunda Höyükte ki ilk yerleşimlerin MÖ:7000’lere kadar gittiği düşünülmketedir.

Aslanlı Çeşme

Çeşme 19. yüzyıl sonlarında inşa edilmiştir. Üçgen alınlıklı çeşmede kireç taşından yapılmış aslan heykel bulunmaktadır. Kitabesi yerinde olmadığından yapım tarihi tam olarak bilinmemektedir.

Artuklu Kemeri

Artuklu Döneminde İçkale’ye girişi sağlamaktadır. 10 m. genişliğinde, sivri kemerli bu girişin üzerindeki büyük boyutlu nesir yazılı kitabede h. 603 (1206-1207) tarihi görülmektedir ki buda sarayla aynı döneme ait olduğunu göstermektedir. Kemerin iki yanındaki kireç taşına işlenmiş aslan – boğa mücadelesini işleyen kabartma yer almaktadır.

Türbe

İki hazireden oluşan türbenin yapım tarihi bilinmemektedir. Kitabesinde Celi Sülüs hattıyla Kur’an-ı Kerim, Bakara Suresi 126. Ayet yer almaktadır.