Elâzığ Müzesi 30 Nisan 1965 yılında, Harput mahallesinde bulunan Alacalı Mescit’te “Harput Müzesi” olarak kurulmuştur. Keban ve Karakaya Baraj projeleri çerçevesinde yapılan yüzey araştırmaları ve kazılarda bulunan eserlerin teşhiri ve muhafazası için 1971 yılında Fırat Üniversitesi içerisinde yeni müze binası inşasına başlanılmış ve 28 Temmuz 1982 yılında Elâzığ Arkeoloji ve Etnografya Müzesi olarak hizmete açılmıştır.
Elâzığ Müzesi, Elâzığ ve Bingöl illerindeki taşınır ve taşınmaz tarihi eserlerden (kültür varlıkları) sorumlu bir bölge müzesidir. Görevimiz, bölgede tarihi eserlerin tespiti, korunması ve denetlenmesi, kaçak kazı ve kaçakçılığın önlenmesi gibi çalışmaları yürütmenin yanı sıra bölgenin tarih ve kültür bilincinin geliştirilmesidir.
Müze binası; arkeolojik eserler ve sikke salonu, halı ve kilim galerisi ile etnografya salonu olmak üzere üç bölümden oluşmakta olup müzemizde 15.578 adet arkeolojik, 5.356 adet etnografik, 11.087 adet sikke olmak üzere toplam 32.021 adet envantere kayıtlı eser mevcuttur.
Müzedeki arkeolojik eserler arasında dikkat çekenler, Paleozoik Çağ’a ait mercan fosili, bölgemizde insanlık tarihinin başlangıcı olarak kabul edilen Paleolitik Çağ Dönemi’ne ait buluntular, ilk yerleşim yerlerine ve Neolitik döneme ait obsidyen aletler, bölgenin önemli bir tarım ve hayvancılık merkezi olduğuna işaret eden pişmiş topraktan meyvelikler, işlenen hayvan motifleri, yün eğirme işlerinde kullanılan ağırşaklar, dönemlerinin bilgi düzeyini, sanat anlayışını, düşünce ve tasarım gücünü yansıtan Tunç Çağ’ı pişmiş toprak insan idolleri, boğa figürinleri, boya bezemeleri, Hitit, Urartu ve Asurlulara ait mühürler ve Roma Dönemi’ne ait şişeler ile her Dönemden sikkelerdir. Ayrıca 2016 yılında Harput Nevruz Ormanları alanındaki Müdürlüğümüze taşınan Harput Kabartması da ünik ve nitelikli eserlerimizdendir.
Halı-Kilim ve Etnografik eser salonunda ise bölgeye ait özgün el ürünü halı ve kilimler ile yöreye ait kültürü tanıtıcı nitelikte etnografik eserler, müze bahçesinde ise çeşitli dönemlere ait taş eserler sergilenmektedir.
Müzemizin sorumluluk sahasında 2019 yılı aralık ayı itibariyle Elâzığ ilinde 375 adet ve Bingöl ilinde 72 adet olmak üzere toplam 447 adet kayıtlı korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı bulunmaktadır.
Ayrıca Müzemize bağlı 10 adet koleksiyoner düzenli olarak denetlenmekte ve yurt içinde çalınan eserlerle ilgili düzenli olarak bilgilendirilmeleri sağlanmaktadır.
Müzemiz ihtisas kütüphanesi bünyesindeki genel kültür ve bölge tarihi ile ilgili 1697 adet kitap ile öğrenci ve araştırmacılara hizmet vermektedir.
