Erzurum Atatürk Müzesi

ERZURUM ATATÜRK MÜZESİ

Atatürk Evi Müzesi, şehir merkezinde bulunmaktadır. Kesin yapım tarihi bilinmemektedir. XIX. yy. sonunda yaptırıldığı tahmin edilmektedir. 1915–1916 yıllarında 9 ay kadar kısa bir süre için Alman Konsolosluğu olarak kullanılmıştır. 12 Mart 1918 tarihinde Erzurum’un kurtuluşuna müteakip, Erzurum Valiliği’ne ikametgâh olarak verilmiştir. Vali Mahir Akkaya 3 Temmuz 1919 tarihine kadar burada oturmuş, onun Erzurum’dan ayrılması ile konak boşaltılmıştır.

Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a çıkmasından sonra kongre için gelmiş olduğu Erzurum’daki bu konağa 9 Temmuz 1919 tarihinde Hüseyin Rauf Bey ve arkadaşları ile yerleşmeleri 29 Ağustos 1919 tarihine kadar 52 gün Erzurum Kongresi çalışmalarını burada sürdürmeleri ile konak, tarihi hüviyetini ve Cumhuriyet Tarihimizdeki önemli yerini kazanmıştır. Mustafa Kemal Paşa’nın Erzurum’dan ayrılmaları üzerine ev yine Vali Konağı olarak kullanılmaya başlanmıştır.

Cumhuriyetin ilanından sonra 13 Eylül 1924 günü Erzurum’a gelişlerinde, Belediye Başkanı Nazif Bey tarafından Erzurumlu bir kuyumcuya yaptırılan altın anahtar ve evin tapusu şehir adına Mustafa Kemal Paşa’ya armağan edilmiştir.

1920–34 yılları arasında Erzurum Kolordu Kumandanlarının ikametine verilen konak, Atatürk’ün ölümü üzerine kız kardeşi Makbule Boysan Hanım’a intikal etmiş ve tapu kayıtlarından elde edilen bilgiye göre, onun da ölümünden sonra isteği üzerine 12.10.1944 tarihinde Çocuk Esirgeme Kurumu’na devredilmiştir. Bu kurum tarafından 1980 yılına kadar kullanılan bina 8.5.1984 tarihinde Sağlık Bakanlığı tarafından Kültür Bakanlığı’na devredilmiştir.

Bodrum kat üzerine zemin ve birinci kat ile çatı katından ibaret olan bina onarılarak 3.10.1984 tarihinde Müze müdürlüğüne bağlı Atatürk Evi Müzesi olarak ziyarete açılmıştır.

Girişteki antrenin sağındaki odada Kâzım Karabekir, Rauf Dinç’e ve Kazım Yurdalan’a ait belgeler, fotoğraflar, giysiler ve eşyalar sergilenmektedir.

Bu odanın karşısında Anadolu’dan yayınlanan Türk Gazetesi Envari Şarkiye’nin Millî Mücadele Dönemi’nin unutulmaz gazetesi Albayrak’ın ve Erzurum Kongre bildirilerinin basıldığı matbaa makinesinin teşhir edildiği oda yer almaktadır.

Birinci katın antre kısmında Erzurum Kongresi üyelerinin fotoğrafları ve biyografileri sergilenmektedir. Buradan çalışma odası ile kabul salonuna ve yatak odasına geçilmektedir.

3.10.1984 tarihinde Atatürk Müzesi olarak ziyarete açılan konakta yaşanan önemli olaylardan bazıları ise şunlardır;

1. 9 Temmuz–29 Ağustos 1919 tarihleri arasında Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşlarının bu konakta 52 gün boyunca çalışarak Millî Mücadelenin temellerini atmaları.

2. 8–9 Temmuz 1919 tarihlerinde Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın çok sevdiği askerlikten istifa etmesi ve sivil hayata bu konakta başlaması.

3. Mustafa Kemal Paşa’nın nüfus kaydının Selanik’ten Erzurum’a alınması.

4. Mustafa Kemal Paşa’nın Meclis-i Mebûsan seçimlerinde Erzurum’dan aday gösterilmesi ve ilk defa milletvekili seçilmesi.

5. Mustafa Kemal Paşa’nın Erzurum Delegesi ve Kongre Başkanı olması.

6. Mustafa Kemal Paşa’nın Sivas Kongresi’ne katılacak olan Heyet–i Temsiliye’ye Başkan olması.

7. Mustafa Kemal Paşa’nın daha Erzurum Kongresi çalışmaları esnasında bu konakta M. Müfit Kansu’ya tutturduğu not defterine “Zaferden sonra hükümet şeklimiz Cumhuriyet olacaktır.” diyerek yapacağı diğer inkılaplardan bahsetmesi.