İzmir St. Jean Anıt Müzesi

İlk ve Son Efes

Ayasuluk Tepesi, Arzawa-Mira Krallığı Döneminde Apasas, daha sonra Ephesos adıyla anılıyordu.  Lydia Kralı Kroisos Efes’i alıncaya kadar (M.Ö. 560) anakent konumundaydı.

Efes halkının M.S. 7. yüzyıldan sonra Ayasuluk’a taşınması ile St. Jean Bazilikası Efes’teki eski Piskoposluk Kilisesi’nin yerini almıştır. Bizans Döneminde önemli bir kent ve haç merkezi konumunu sürdürmüş, 1304 yılında Türklerin eline geçmiştir. Bundan sonra “Ayasuluk” adını alan kent 1350 yılından sonra Aydınoğulları Beyliği’nin bir dönem başkenti olmuştur. Erken Osmanlı Döneminde Batı Anadolu’nun liman kentlerinden birisidir.

St. Jean Bazilikası

Ayasuluk Tepesi’nin güney bölümündeki St. Jean Bazilikası İsa’nın İncil yazarı genç havarisi St. Jean adına önce basit bir mezar anıtı yapılmış ve üzerine M.S. 5. yüzyılda ahşap çatılı bir bazilika inşa edilmiştir. M.S. 6. yy başındaki depremlerde kullanılamaz duruma gelen bazilikanın yerine İmparator Iustinianus ve karısı Theodora (527-565) tarafından haç planlı, üç nefli, altı kubbeli yeni bir bazilika yaptırılmıştır.

Ayasuluk Kalesi (Bizans ve Selçuklu Kalesi) 

Ayasuluk Tepesi’nin en yüksek yerine inşa edilmiş olan iç kale sur duvarları Selçuklu-Osmanlı dönemlerine aittir. İç kalenin biri batıda, diğeri doğuda olmak üzere iki girişi vardır. Kale içinde, kapıların yakınında beş adet sarnıç, merkezi kısmın güneyinde tek kubbeli ve minaresi kısmen sağlam kalabilmiş cami (Kale Camii), üstte, batıda Türk Dönemine ait Bey Köşkü ve hamamı ile bir başka sarnıç bulunmaktadır.