Konya ili Çumra ilçesine bağlı Küçükköy yakınlarındadır. Çumra ilçesinin 10 km doğusunda, il merkezine 48 km uzaklıktadır.

1958 yılında J. Melleart tarafından keşfedilmiş, 1961-1963-1965 yıllarında kazılar yapılmış ve 13 yapı katı ortaya çıkarılmıştır. En erken yerleşim katı MÖ 6800 yıllarına, en geç yerleşim katı ise MÖ 5500 yıllarına tarihlenmektedir. Çatalhöyük'te şehirciliğin en iyi bilinen dönemi VII. ve II. katlarındadır. Evler dörtgen planda olup, duvarları birbirine bitişiktir. Ortak duvar yoktur. Her evin ayrı duvarı vardır. Evler ayrı ayrı planlanmış olup, ihtiyaç duyuldukça da yanına başka bir ev yapılmıştır. Evlerin bitişik olması nedeniyle şehirde sokak yoktur. Ulaşım düz olan damların üzerinden sağlanmaktadır. Evlere girişler de damlara açılan bir delikten, ahşap merdivenlerle yapılmaktadır. Ayrıca evler bir kutsal ev çevresine kümelenmiş durumdadır. Şehri sınırlayan sur duvarı yoktur.

Yapı malzemesi olarak kerpiç, ağaç ve kamış kullanılmıştır. Duvarların kalınlıkları kerpiçlerin ölçüsüne göre değişmektedir (50-80 cm). Temel derinliği az olan evlerin duvarları kerpiçle örülürken aralarına konan ağaç dikmelerin üzerlerine gelen kirişler, düz tavanı taşımaktadır. Tavan örtüsü kamış üzerine sıkıştırılmış kil topraktır.

Tek katlı olan her ev, bir oda ve bir depodan oluşur. Odalarda, kenarları yükseltilmiş dörtgen ocaklar vardır. Duvarların ön kısımlarında taban döşemesinden 10-30 cm yüksekliğinde sekiler vardır. Ayrıca duvar içinde dörtgen nişler bulunmaktadır. Bu duvarlar sıvalıdır. Sıvaların üzerleri beyaz boyandıktan sonra sarı, kırmızı ve siyah renklerde resimler yapılmıştır. Ayrıca duvarlara geyik, boğa ve koç başları, sıkıştırılmış kille konserve edilerek aplike edilmiştir.

Bu devre ait kalıntılar arasında Bereket Sembolü olan Ana Tanrıça heykelcikleri, kültürün uzantısı olarak anlamda aynı kalmış, kavimden kavime geçmiş, isim ve şekil değiştirerek işlevini devam ettirmiştir. Bu heykelcikler devrin inançları hakkında özgün bilgiler vermektedir. Pişmiş toprak veya taştan yapılan bu heykelcikler şişman, iri göğüslü, büyük kalçalı ve zaman zaman doğum yapar vaziyette tasvir edilmişlerdir. Doğumun çokluğu, bir kabilenin kalabalık ve dolayısıyla kuvvetli olmasının sembolüdür. Ayrıca pişmiş topraktan yapılan damga mühürler, günümüzdeki mülkiyet kavramının bu devirde başladığının belgeleridir. Damga mühürler yuvarlak ve oval formlarda olup, damga yüzünde geometrik motifler yer almaktadır.

Çatalhöyük'teki aletlerin malzemesi taş, pişmiş toprak, ağaç, kemik, obsidyen ve silekstir. Yiyecek ve içecek kapları, delici ve kesici aletler, süs eşyaları bu malzemelerden yapılmış olup, yapılan kazılar sonucu bol miktarda ele geçirilmiştir. Bazı hayvan boynuzlarının iç bükey kısımlarına keskin ağızlı çakmak taşları yerleştirilerek, orak olarak kullanıldığı ise, ele geçen malzemeden anlaşılmaktadır. Neolitik Dönem insanının toplayıcılık ve avcılığın yanında, yerleşik düzeninin esasını teşkil eden çiftçilikle de uğraştığını bu buluntulardan anlamaktayız.

Çatalhöyük'te uzun süre ara verilen kazı çalışmalarına Ian HODDER başkanlığında 25 yıllık bir proje ile 1993 yılında İngiliz Arkeoloji Enstitüsü tarafından yeniden başlanılmış ve proje 2017 yılı tamamlanmıştır. Kazılar Konya Müze Müdürlüğü Başkanlığında 2018-2019 yıllarında Doç. Dr. Çiler Çilingiroğlu’nun, 2020 yılı itibarıyla Doç. Dr. Ali Umut Türkcan’ın bilimsel danışmalığında devam etmektedir.