Mersin Alahan Manastırı

ALAHAN MANASTIRI ÖRENYERİ

Mersin ili, Mut İlçesinin 20 km kuzeyinde 1300 m yükseklikte Geçimli köyü civarındadır. Evliya Çelebi'nin "Ustasının elinden yeni çıkmış gibi duruyor" diye anlattığı Alahan Manastırı, Göksu Vadisine bakan dik bir yamaca oturtulmuştur.

2000 yılından itibaren Dünya Miras Geçici Listemizde yer alan Mut Alahan Manastırı 2013 yılında restore edilmiştir.

M.S. 5. ve 6. yüzyıllar arasında yoğun olarak kullanılan ve Hristiyanlar için “Hac Merkezi” olduğu düşünülen, Alahan Manastırı yapılar topluluğu, Torosların yamaçlarındaki özgün topografik konumu, zengin bezemeli iki büyük kilisesi, vaftizhanesi, sütunlu yolu, kaya mezarları, su kaynakları, hamamı ve konaklama yerleri ile Erken Hıristiyan sanatında ve Bizans Mimarlık Tarihinde önemli bir yere sahiptir.

Hz.İsa’nın havarilerinden St. Paul ve yine Tarsus'ta yaşamış Hıristiyan öncülerinden Barnabas’ın Hristiyanlığı yaymak için yaptıkları geziler sırasında sırasında konakladıkları her yerde anılarına mabetler yapılmıştır. Alahan Manastırı bunlardan biridir.

440-442 yıllarında yapılmış olduğu tahmin edilen Alahan Manastırı Batı Kilisesi, Manastır, Doğu Kilisesi, kayalara oyulmuş keşiş odacıkları ve çevredeki mezarlardan oluşmaktadır. Kilise binaları, Ayasofya Müzesi ile ortak mimari özellikleri taşımaktadır. Süslemesinde usta bir taş oymacılığı görülür. İlk kilise korint başlıkla iki dizi sütunla üç nefe ayrılmıştır. Narteksten ana mekana geçilen kapının atkı ve yan dikmeleri kabartmalarla süslüdür. St. Paul, St. Pierre figürlerinden başka bir çelengi taşıyan altışar kanatlı Cebrail, Mikail'in simgesel yaratıkları ezişi, kükreyen aslan, kartal ve öküz sembolleri, incil yazarlarının tasvirleri, üzüm salkımları, asma yaprakları ve balık motifleri zengin bir şekilde tasfir edilmiştir.

Kiliselerin doğusundaki geniş avlunun güneyinde dinsel törenlerin yapıldığı dehliz, 11 m uzunluğunda kemerli ve sütunlu bir galeri şeklindedir. Galerinin ortasında kalabalık kabartma süsleme ile her yanı işli büyük bir niş bulunmaktadır. Galeride apsisli vaftizhane ve karşısında Alahan Manastırının en görkemli yapısı olan mezarlar bulunmaktadır. Bu mezarların kuzey duvarı kayaya yontulmuş, üst örtüsü yoktur. Ana nefin ortası ilginçtir. Burası paye ve sütunlara oturan dört kemerle örtülü kare planlı bir kule biçimindedir. Kule yukarıda sekizgene dönüştürülmüştür. Kapı çerçevesi süslüdür. M.S. 5 ve 6. yüzyıllara tarihlenen kutsal alanda üç nefli ve nartheksli büyük bir bazilika bulunmaktadır. Bazilikanın apsisi kullanılarak yapılan kiliseye ait apsiste yine rahiplere ait oturma kademeleri (sythronos) görülebilmektedir. En doğuda kompleksin en önemli yapısı olan Doğu Kilisesi veya “Kubbeli Kilise”  vardır. Kesme taştan inşa edilmiştir ve her yeri kabartmalarla süslüdür. Alahan Manastırı mimarisindeki bir takım farklı teknik uygulamalar, taş işçiliği ve kabartma bezemeleri ile Anadolu’da yer alan son derece ünik eserlerden bir tanesidir.